رهبری فردی یا شورای رهبری؟ / آیت الله مصباح

آنچه در ادامه میخوانید، خلاصه ای از صحبت های آیت الله مصباح درباره ی رد شورای رهبری میباشد.صوت را از اینجا دریافت کنید

 

پذیرفتیم که در زمان غیبت معصوم و عدم حکومت ظاهری او، فردی به نیابت از امام باید متصدی حکومت شود. و این فرد، باید فقیهی باشد اقرب به معصوم.

چرا حکومت فرد؟ مگر حکومت مجموعه یا به اصطلاح شورای رهبری چه ایرادی دارد؟

در نگاه اول، حکومت مجموعه بسیار مطمئن تر و کارشناسی شده به نظر می آید. یعنی اگر حکمی داده شود، به این معنی ست چندین عالم و فقیه بر روی آن اتفاق نظر دارند و اطمینان بیشتری حاصل میشود. از طرفی مشورت هم در دین اسلام سفارش شده است.

اما اینطور نیست.

تاکنون در جهان اسلام چنین اتفاقی نیفتاده است.. و پیامبران دارای حکومت، همه حکومت فردی داشته اند. انبیاء الهی داود و سلیمان و... و ائمه، هیچگاه حکومت جمعی نداشته اند.

طبق فقه هم اصل حکومت، عدم تسلط شخص بر شخص است. و آنچه مسلم است حاکمیت یک شخص در امور حکومتی قبول بوده (طبق سیره پیامبر و ائمه) . پس فقط یک شخص می تواند حاکم قرار گیرد.

در تاریخ، یک حکومت شورایی داشتیم و آن هم حکومت شوروی بوده است. که البته در حکومت شوروی هم یک نفر درصدر هیئت رئیسه تصمیم نهایی را میگرفته. یعنی باز هم تصمیم گیرنده ی اصلی یک نفر بوده.

و از همه مهم تر، در مسائل حکومتی گاهی لازم است یک تصمیم قاطع و سریع و سرنوشت ساز گرفت و وقت ایجاد شورا و تصمیم گیری نیست.

حتی مواردی پیش می آید که اگر در آن تصمیم خطا شود، اولاست به اینکه در تصمیم گیری تاخیر بشود.

البته جایگاه مشورت بسیار مهم است و ولی فقیه هم در بعضی موارد با دیگران مشورت میکند. اما تصمیم گیری با مشورت متفاوت است و تصمیم نهایی را در نهایت یک نفر باید بگیرد.

از نظر عملی هم برای مثال مسئله ای پیش آمده و باید شورای رهبری را تشکیل داد. یکی از اعضا بیمار است، دیگری مسافرت و... . به حد نصاب نرسید. و کار به تاخیر افتاد!

و در کل، فراگیری این شبهه در جامعه ممکن است به نیت تضعیف و پایین آوردن جایگاه رهبری باشد و پشت این قضیه، دست های شیطانی در کار است.

ولایت مطلقه / آیت الله مصباح

آنچه در ادامه میخوانید، خلاصه ای از صحبت های آیت الله مصباح درباره ی ولایت مطلقه میباشد. صوت را از اینجا دریافت کنید.

 

ولایت مطلقه

شیخ انصاری برای مسئله ولایت فقیه بالاترین دلیل را آن میداند که ما علم داریم که بعضی از احکام شرعی، شارع راضی نیست که بر زمین بماند و باید انجام شود. اجرای آن ها یا باید توسط فقیه انجام گیرد یا غیر فقیه. اگر غیر فقیه باشد که احتمال خطایش زیاد است. پس باید متصدی آن فقیه باشد.

پس این فقط درباره اموری است که شارع راضی به ترک آن نیست. مانند بی سرپرست ماندن ایتام و... ( امور حسبیه )

اما در اموری که شک داریم شارع راضی به ترک آن ها هست یا نه، ( مثلا برای فضای سبز یا توسعه شهری و...، فلان محل را خریداری کرده و خراب کنند ) در اینجا آیا فقیه اجازه دارد دستور دهد که مثلا خانه را خراب کنند؟

ولایت مطلقه میگوید بله، هرکاری شان حاکم است. فقیه حق دارد دخالت کند.

اما ولایت مقیده میگوید نه، فقیه تا محدوده ای که مطمئن است شارع راضی به ترک نیست، جایز است.

 

اما از ولایت مطلقه دو برداشت و تفسیر غلط داریم:

1. ولایت فقیه، یعنی دیکتاتوری.

اینجا امام میگوید اگر ولایت فقیه نباشد دیکتاتوری ست. دیکتاتور آن است که به دلخواه خود حکم کند. اما فقیه حتما بر مبنای اسلام حکم و عمل میکند. حتی اگر ولی فقیه تنها یک حکم خلاف اسلام دهد، با همان حکم خودش از ولایت ساقط میشود.

2. ولی فقیه می تواند برخلاف اسلام حکم دهد.

این از اکاذیب عالم است. معنی ولایت مطلقه، ولایت مطلق از اسلام نیست. اگر اینطور باشد، یعنی اسلام آمده تجویز کرده حکم ضد اسلام را! ولایت مطلقه در مسائل سیاسی و اجتماعی ست نه در مسائل تکوینی.

معنا و مبنای ولایت فقیه / آیت الله مصباح

آنچه در ادامه میخوانید، خلاصه ای از صحبت های آیت الله مصباح درباره ی معنا و مبنای ولایت فقیه میباشد. صوت را از اینجا دریافت کنید.

 

ولایت فقیه ترکیبی است از دو کلمه ی ولایت و فقیه:

ولایت:

ولایت به معنای محبت در مقابل عداوت، به معنای ناصر، حکومت، موالات و... آمده است که البته موالات به معنای نزدیکی و به معنی پشت سر هم و بدون فاصله بودن، جامع تر است.

اما در کاربرد، مثلا در عبارات "ولایتنا اهل البیت" "الله ولی الذین ءامنوا" "اشهد ان علی ولی الله" و... نمیتوان به طور دقیق از تعابیر بالا استفاده کرد.

لازمه ی زندگی جمعی این است که یک روابطی بین افراد ایجاد میشود که این روابط، نیاز هایی را ایجاد میکند. غیر از خود افراد ( در نیاز های فردی ) یک کسی باید باشد که این نیاز ها را تامین کند.

اگر اختلافی بین دو نفر ایجاد شود، او بتواند اختلاف را حل کند. که هرچه او گفت، برای هر دو اعتبار داشته باشد و مقید باشند آن را بپذیرند.

برای رفع اختلافات باید قوانین و مقرراتی باشد که آن ها را معتبر بدانند. که البته وجود این مقررات هم به تنهایی کارساز نیست. پس غیر از قانون، باید یک مجری قانون هم باشد که قدرت اجرایی دارد و این یعنی حکومت.

حکومت چیزی ست که دو عنصر وضع قانون و اجرای قانون در آن باشد. در زمان های مختلف برای همین حکومت، کلمات مختلفی به کار رفته است نظیر: ملک، سلطان، حاکم و ولی . که در فرهنگ شیعی ولی یا والی رایج تر است.

پس "ولایت" که ما در معنی سیاسی به کار میبریم، دقیقا در معنای حکومت است. این حکومت یعنی کسی که حق قانون گذاری و اجرای قانون دارد که رای او، قانونا معتبر است.

پس علت وجود ولایت فقیه، عدم ایجاد هرج و مرج و اختلاف و... در جامعه ی متشکل از افراد مختلف است.

فقیه:

فقیه یعنی کسی که تخصص در فهم مسائل شرعی و احکام الهی را دارد. فقیه حق این را دارد که حکم حکومتی صادر کند و اطاعت از حکم او واجب است.

در زمان ائمه هم مردم نقاط دوردست که دسترسی به امام معصوم نداشتند، سوالات سیاسی و اجتماعی خود را از فقیه می پرسیدند. پس ولایت فقیه مسئله ای نیست که جدیدا به وجود آمده باشد.

ولایت فقیه:

در شرایطی که حکومت امام معصوم عملا میسر نباشد و مردم عملا دسترسی به امام معصوم ندارند و نمی توانند نیاز های حکومتی خود را به وسیله ی او برطرف کنند، خدا یک بدلی برای امام معصوم قرار داده است. مثل اینکه وضو و غسل واجب است امام در صورتی که نمی توان وضو یا غسل کرد، باید تیمم نمود و در این جا تیمم، بدل اضطراری به جای غسل و وضو است.